Mới xuất hiện trên thị trường vài ngày qua nhưng iPhone 6 và iPhone 6 Plus đã tạo ra cơn sốt trên khắp các châu lục. Có thể hiện tượng này rồi sẽ bão hòa như trường hợp iPhone 5 được tung ra thị trường cách đây hai năm. Nhưng chỉ cần thế, Apple và những người kinh doanh chính thức hoặc ăn theo trong chuỗi giá trị của “quả táo cắn dở” này đã kiếm được không ít.
Tất nhiên, đặt “quả táo cắn dở” của Mỹ bên cạnh trái cây Việt là một so sánh khập khiễng, một bên là giá trị của công nghệ cao, hàm lượng chất xám và đại diện của “kinh tế tri thức”, còn một bên là hoa lợi của tự nhiên, sức lao động phổ thông. Nhưng cũng rất đáng để suy ngẫm!
Theo số liệu thống kê, điện thoại và các loại linh kiện thuộc mặt hàng hạn chế nhập khẩu vào nước ta, nhưng trong năm 2013 cũng đã ngốn hơn 8 tỉ USD. Trong khi đó, các nhà vườn, nông dân phải còng lưng làm ra lượng rau quả xuất khẩu dù đạt giá trị kim ngạch kỷ lục hơn 1 tỉ USD cũng chỉ bằng khoảng 1/8 giá trị số ngoại tệ phải chi cho nhập khẩu các loại “máy alô” này.
ĐBSCL không chỉ là vựa lúa gạo, trái cây, thủy sản, quyết định kim ngạchxuất khẩu nông sản của cả nước, mà còn là nơi đảm bảo “sức khỏe” cho nền nông nghiệp Việt Nam.
Trong khi cả nước luôn nhập siêu thời gian dài thì gần 30 năm qua, ĐBSCL liên tục xuất siêu nhờ sự đóng góp từ các mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực.
Có thể nói vùng đất này cho nhiều hơn nhận. Nhưng nghịch lý là tác giả của sự hào phóng đó - nông dân ĐBSCL - đang chịu không ít thiệt thòi. ĐBSCL vẫn là “vùng trũng” về y tế, giáo dục, thấp kém về hạ tầng giao thông.
Những sản phẩm chủ lực của vùng vẫn phát triển trong thế “bị đe dọa”: “hạt gạo cắn chia tám phần”, “con cá tra chặt nhiều khúc”, “cây mía chặt làm nhiều lóng”, “trái dừa bị bửa ra nhiều miếng”, nhiều mặt hàng trái cây làm ra tiêu thụ bấp bênh, phần thua thiệt vẫn thuộc về nông dân.
Câu chuyện “quả táo cắn dở” và trái cây Việt được nêu ra không phải là sự đố kỵ trước thành công của một tập đoàn Mỹ hay sự tự ti về nền nông nghiệp Việt Nam.
Nhưng sự khác biệt quá lớn của nó cần được các nhà hoạch định chính sách, các nhà đầu tư, doanh nghiệp trong nước và cả người nông dân ĐBSCL - vốn đã tham gia vào chuỗi sản xuất hàng hóa toàn cầu nghiêm túc suy ngẫm.
